پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد آثار اکبر محمودی

مقاله «مسئولیت مدنی و کیفری کتمان بیماری واگیردار (خاصه کووید 19) از شهروندان» نوشته استاد اکبر محمودی در صفحه‌های 28 تا 61 از شماره دهم از مجله مطالعات حقوق شهروندی در بهار 1398 چاپ و منتشر شده است. این مقاله در نشانی «2117604https://www.magiran.com/paper/» قابل مطالعه است. در چکیده این مقاله آمده است: بیماری‌های واگیردار به‌‌‌ویژه کووید 19 از معضل‌های اساسی در جهان امروز است که همه ابعاد زندگی بشر را تحت شعاع قرار داده است. از عوامل مهم در شیوع این‌ بیماری‌ها کتمان‌ آن‌ها از شهروندان است. این‌ مقاله در زمان شیوع بیماری کووید 19 در جهان با روش تحقیق توصیفی تحلیلی و اسناد کتابخانه‌ای نگارش شده و تازه‌ترین دست‌آوردهای فقهی و حقوقی را درباره بیماری‌های مسری به‌‌ویژه کووید 19 و کتمان آن‌ها از شهروندان طرح کرده است. ادله مختلفی ازجمله قاعده نفی ضرر، قاعده لزوم دفع ضرر محتمل، عمومات و اطلاقات ادله ممنوعیت قتل و اصل‌ احتیاط بر حرمت و ممنوعیت کتمان بیماری‌های واگیردار مانند کووید 19 دلالت دارند. کتمان‌کننده براساس قاعده اتلاف، قاعده تسبیب، قاعده غرور، قاعده ممنوعیت کتمان حقیقت، قاعده لزوم ارشاد جاهل، قاعده تعهد ایمنی و قاعده تعهد به مراقبت متعارف ضامن زیان و مرگ دریافت‌کننده بیماری از وی است و دیه از مال او دریافت می‌شود. انتقال‌دهنده بیماری طبق قاعده تحذیر، قاعده اقدام و قاعده قوی‌تر بودن مباشر از سبب با افشای بیماری ضمان و مسئولیت مدنی نخواهد داشت. در صورت فوت دریافت‌کننده بیماری قصاص منتفی بوده و باید دیه پرداخت شود؛ زیرا قصاص در قتل عمد مشروط به مباشرت در نزد برخی فقیهان و غالبی بودن فعل در کشندگی در نزد همه فقیهان است، درحالی‌که در این‌جا محل تردید است، ازاین‌رو طبق قاعده احتیاط در دماء و قاعده درء قصاص اجرا نمی‌شود. در قتل شبیه عمد و قتل خطای محض قصاص از نظر فقیهان درکل ازجمله این‌جا منتفی است.